وڵاتی بێ پایتەخت ناوی کتێبێکە, محەمەد مەسعوود جەلیزادە نووسیویەتی ئەم نووسەر و ڕۆشنبیرە کوڕی نەمر مەسعوود محەمەد نووسەر و ڕوناکبیری کوردە. یەکەم جار لە یوتیوب و دیتنی زنجیرە باسێک ۴٠ بەشی بەناو نەوەکانی هێکتور مامۆستا محەمەد مەسعوودم ناسی، ئەو زنجیرە باسە بە تێروتەسەلی باسی نەوەکانی ئاخیل و هێکتور دەکات و لە ڕاستیدا شێوە ڕوانینێکە بۆ ڵێکدانەوە و درووست بوونی دوو شارستانیەتی یونان و ڕۆم. هەڵبەت لە کتێبی وڵاتی بێ پایتەخت دیسان دەگەڕێتەوە بۆ ئەو باسانە.
بابەتی سەرەکی و با بڵین کاکڵەی وتەکانی ئەم کتێبە تێکەڵ کردنی عەشیرەت و شارە بۆ بونیادنانی شارستانیەت واتە باسی ئەوە دەکەت لە میژوودا هۆز و عەشیرەت وەکوو نێر و سپێرمە و شار وەکوو هێلکە یان مێ بەراورد دەکرێ واتە ئەگەر شارێکی وەرگرمان بێت دەکرێ ئەو هۆزە لەو شارە بتوێنەوە، بۆ نموونە هۆزی ئەردەڵان و وەزیری و تێکەڵ بوونیان لە ناو شاری سنە و دروستکردنی میرنشینی ئەردەڵان یان وەکوو بابان و سلێمانی یان بارزانی و هەولێر یان قاجار و تەورێز و هتد..
هەڵبەت پێش گریمانەی ئەم تواندنەوە دوور بوونە لە کەلتووری خۆییاتی. ئەم باسە ئەگەریش لای ئێوە بە تەواوی ڕاست نەبێ بە ڕای من دەبێتە هۆی گەشەی هزری لە کۆمەڵگا و درووست کەری وتووێژە لەناو چینی ڕۆشنبیر کە بە ڕاستی کورد زۆر پێویستی بەم باسانەیە، یەکەم بۆگرێ دانی خۆی وەکوو نەتەوە بە هەموو جیهان، دووەم بۆ دۆزینەوەی رێگایک کە لەم دۆخە شێواوە خۆی دەرباز بکات.
بەڵام هەندێک تێبینیم هەیە سەبارەت بەم کتێبە:
یەکم بابەتەکە تۆزێک سنووردارە و هەموو ڕەهەندەکانی کۆمەڵگا ناگرێتەوە بۆ نموونە ئەگەر نووسەر بیهەوێ باسی لێکدانەوەی کودستان یان ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە گۆشە نیگای دێمۆگرافی بکات دەبێ سەردێڕی کتێبەکەش بگوڕێت یان خۆی بڵێت ئەم کتێبە لە گۆشە نیگای دێمۆگرافی نووسراوە. لەبەر ئەوەی کە کاریگەری دین، ئابووری، سایکۆلۆژی و … لە وڵاتی بێ پایتەخت ڕووک کەکراوەتەوە هیچ باسێک لەسەری نیە.
هەروەها لە پادکۆستی ڕووداو کە مامۆستا محەمەد لەسەر هەموو گرفتەکانی کۆمەڵگا قسە دەکات تۆ هەست دەکەی چەکوشێکی بەدەستەو هەموو شتێک وەکوو بزمار دەبینێت. لە بۆ نموونە بە ئینتمای نیشتمانی دەیهەوێ ڕەوتی چەپ و فێمینیسم و ئابووری هەمووی شی بکاتەوە.لەبەر ئەوەی زوربەی باسەکانی مامۆستا لە ناو کتێب یان ڤیدیۆ یەک رەهەندی و تەسکە.
لە کتیبی وڵاتی بێ پایتەخت بەشێکی کەم لەو کتێبە تەرخان دەکات بۆ کوردستان و لە کۆتایی کتێبەکە سەبارەت بە کوردستان قسە دەکات، واتە زوربەی لەو کتێبە بە گشتی باسی عێراق و ڕوژهەڵاتی ناوە ڕاست دەکات. نووسەر هیچ بەدیل و ڕێگا چارەیکی ڕاستەقینەی نیە نە لە کتێبەکە و نە لە ڤیدیوکانی خۆی، بە گشتی ئەڵێت دەبی بە ژن و ژنخواز لە ناو یەکتر بتوێنەوە یان ئینتمای نیشتمانی بێت یان زمانی یەکگرتوومان بێت و … بە ڵام ناڕواتە ناو وردکاری هەروەها خۆی لە دین و سیاسەت دوور ئەگرێ ڕەنگە لە ڕەخنە و ڕوانینی خەڵک دەترسێت و نایهەوێت لەگەڵ ئەو شتانە ڕووبەڕوو بێت. بەڵام بە وتەی کوردی ناکرێت لە ئاو بدەیت و قاچت تەڕ نەبێت شتی وا نابێت.
لە کۆتایی داواتان لێ دەکەم ئەم کتێبە بخوێنن و ڤیدیوکانی نەوەکانی هێکتوریش چاو لێ بکەن کە بە ڕاستی زانیاری زۆری تێدایە. هیوادارم مامۆستا لەشی ساغ بێت و بەردەوام بێت.