رادیو گیک، تقاطع جامعه و تکنولوژی

پ ن : چند باری هوس کرده ام که پادکست درست کنم و تجاربم رو به دیگران منتقل کنم بعد که خوب فکر کردم فهمیدم که به واقع تجربه ی آنچنانی ندارم و چیز ارزشمندی هم برای گفتن ندارم و فقط احساس میکردم که چیز زیادی میفهمم. نمیدونم شاید توی ۵۰ یا ۶۰ سالگی به خودم اجازه دادم کسی رو نصیحت کنم اونهم وقتی کسی ازم سوالی بپرسد و یا مستقیما کمکی از من بخواهد نه اینکه خودسرانه تن به این کار  بدهم.

شاید ۵ سال یا بیشتر از زمانی که با رادیو گیک آشنا شدم میگذرد. اوایل که با جادی آشنا شدم با حرص و ولع تمام پادکست هایش را گوش دادم حتی کتابی را که ترجمه کرده بود به اسم داستان لینوکس خوندم و لذت بردم. از همون کتاب هم الهام گرفتم و با دوستانم کتاب تمرکز رو ترجمه کردیم که حتما داستانش رو میدونید و باهاش آشنا هستید و ….

از شخصیت و طرز تفکر جادی خیلی خوشم اومده بود. جادی جای جالبی ایستاده است “تقاطع تکنولوژی و جامعه” و در تمام حرف هایش ثابت کرده است که سلامت جامعه، آزادی های سیاسی و اجتماعی و دفاع از حقوق اقلیت ها برایش اولویت دارد و ندیده ام که حقایق را فدای مصالح و منافع شخصی کند. چطور میتوان او را دوست نداشت وقتی در لابه لای رادیو گیک به بازداشت موقت ۵۰۰ روزه! فعالین کارگری اشاره میکند و از این موضوع ها غافل نیست.

در شماره اخیری که از رادیو گیک گوش دادم جادی به سه موضوع جالب اشاره میکنه که دوست داشتم در موردش با شما حرف بزنم.

موضوع اول زبان برنامه نویسی Rust است که میگه اگه قراره این کلمه به فارسی ترجمه بشه بهتره که با “راست” تفاوت داشته باشه مثلا با “رااست” نوشته بشه یا “راثت” اینجوری دیگه وقتی برای یک دستور در زبان برنامه نویسی توی گوگل سرچ میکنیم وگل میفهمه که منظور زبان برنامه نویسی است.

موضوع بعدی سایت اهدا تک است که هدفش اینه که گوشی و تبلتهایی که داریم و قدیمی شده به این سایت بدیم تا اونا هم به افراد نیازمند بدن تا زندگی اونها هم عوض بشه و بتونن با دنیا ارتباط برقرار کنند .شاید موبایل قبلا یه چیز لوکس به نظر میرسید ولی الان یک نیاز جدیه و بهتره که گوش هامون رو توی کمد انبار نکنیم و اگر واقعا قدیمی شده و استفاده نکنیم برای این سایت بفرستیم سایتی که جادی راه انداخته.

موضوع دیگه رسالت اخلاقی تولید کننده محتوا رو توضیح میده و اینکه نویسنده مقاله و کتاب و یا کارگردان یک سریال یا خواننده ی یک آهنگ باید اسم اسپانسرهایش را بگوید و بگوید که از چه کسانی پول گرفته تا برایشان تبلیغ کند از مارک لباس بگیرید تا نمایش یک ماشین ویژه چرا که ما به عنوان مخاطب حق داریم بفهمیم که با یک تبلیغ روبرو هستیم یا نه؟

این روزها به روال سابق رادیو گیک گوش میدم. وقتی توی ماشین رانندگی میکنم و سرکار میرم هیچ چیزی لذت بخش تر از رادیو گیک یا روایت های علی بندری در  چنل بی نیست. چه دنیای خوبیه وقتی مجبور نیستی رادیوی مزخرف دولتی رو گوش کنی و پادکست های عالی وجود داره. از سدرا هم برای دیوار پادکست که راه انداخته تشکر میکنم و امیدوارم روز به روز پادکست های بیشتری تولید بشه .

#یاد هست جلال ملکشا شاعر دردهای کردستان

یادمه که خیلی بچه بودم شاید دوران ابتدایی اونموقع میان کتابها ونوشته های عمویم شعری رو پیدا کردم که روی کاغذ امتحانی نوشته شده بود یک شعر به زبان کردی به اسم داره پیره یا درخت پیر. تازه داشتم خوندن و نوشتن به زبان کردی رو یاد میگرفتم و شعر برایم لغات و تشبیهات مشکلی داشت. دوست عمویم که الان در هلند زندگی میکند کمکم کرد تا شعر را بهتر بفهمم این شعر بلند که تشبیه کردستان به یک درخت پیر یک تراژدی و یک شاهکار ادبی از جلال ملکشا است یک شاهکار از میان شاهکارهای دیگر او.

کم و بیش شعرهای جلال ملکشا را میخواندم و چند سال پیش یک دیوان شعر از او چاپ شد(یک دیوان قابل چاپ!) که خیلی خوشحالم کرد بدون معطلی کتاب را خریدم و خواندم و باز خاطرات کودکی و درخت پیر برایم زنده شد.

سال ۲۰۱۵ قرار بود در مجتمع فرهنگی هنری فجر مراسمی برای تجلیل از این شاعر بزرگ برگزار شود با خوشحالی و شوق و ذوق خودم را آنجا رساندم جمعیت بسیار زیادی آمده بودند ولی نیروی انتظامی با حکم دولتی مانع از برگزاری این مراسم شد گویا محبوبیت او و قدرت اندیشه وقلم او آنچنان هراسناک بود که همه ی پلیس های شهر را به در ورودی تالار کشانده بود. اما مهم نیست چرا که شعرهای او در دل و ریشه ی  کردستان جا خوش کرده است و ما با افتخار همین شعرهای به زنجیر کشیده شده را برای بچه هایمان خواهیم خواند آنقدر خواهیم خواند که هزاران جلال دیگر از این سرزمین طلوع کند.

خوشحالم که هم عصر این شاعر بزرگ زندگی میکنم و در خیابانهای سنندج او را میبینم هم چنان که هادی ضیالدینی مجسمه ساز را میبینم.

شعر کوردی از جلال ملکشا:
تاوانبار
ره‌جمم بکه‌ن، تاوانبارم
سه‌رم بکه‌ن به‌بنچینه‌ی مناره‌تان
وه‌رن بمکه‌ن به‌حه‌للاجیَ
بۆ سه‌مای سه‌ر قه‌ناره‌تان
تاقه‌شیعریَکم ناتوانن ده‌سته‌مۆکه‌ن
له‌گیَژه‌نی هه‌ستی خۆمدا نوقمه‌سارم!
ببن به‌خوا توورِتان ده‌ده‌م
خوای ئیَوه‌ ناپه‌رستم
نابم به‌به‌رد سه‌ری خه‌ڵکم پیَ بشکیَنن
نابم به‌دار بۆ فه‌لاقه‌
چقڵی ئیَوه‌ قه‌ت نارِویَ
له‌ناوبیَستانی سه‌د ته‌رزم
بۆ ئیَوه‌ قه‌ت لینی نابیَ
خامه‌ی ره‌نگینی سه‌ربه‌رزم
سه‌ختم ویَنه‌ی پۆڵاو ئاسن
شه‌پۆلیَکی شیَت و یاخیم
خه‌وی به‌نده‌ر ئه‌شیَویَنم
دیلم ده‌که‌ن هانیَ ده‌ستم
ئه‌وه‌ش گه‌ردن هه‌ڵمواسن.

http://ayhanurmiye.persiangig.com/IMG_1483.JPG

بیوگرافی کوتاه جلال ملکشا:

جلال ملکشاه در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی در روستای « مه‌له‌کشا » از توابع شهرستان سنندج دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی خود را در شهر سنندج سپری کرد و مراحل تحصیل را تا سطح دیپلم در همین شهر گذراند. از همان دوران کودکی و نوجوانی به سرودن شعر و نوشتن داستان پرداخته است که البته در ابتدا آثارش به زبان فارسی بوده اند. ملکشاه  شاعر و نویسنده ای فعال بود و اشعار و مقالات وی که دیدی منتقدانه داشت در بسیاری از مجلات کشور منتشر شده اند….

 

در دهه چهل به علت فعالیت سیاسی بر ضد رژیم شاه چندین سال زندانی شده است و می توان گفت که قسمت اعظمی از زندگی خود را در رنج به سر برده است. فعالیت های چشمگیر ملکشاه  و توانایی خارق العاده او در عرصه شعر و داستان سبب شد که علیرغم آنکه هیچ کتابی از وی منتشر نشده بود به عضویت کانون نویسندگان ایران درآید.

پس از انقلاب در ایران ملکشاه  که تا آن زمان نوشته ها و اشعارش را به زبان فارسی می سرود و می نوشت، تصمیم می گیرد که اشعار و نوشته هایش را به زبان مادری اش یعنی زبان کردی بنویسد، در همان سال ها با شاعر توانای کرد « مامۆستا هێمن » آشنا می شود و پس از دعوت ایشان مدت زیادی در انتشارات صلاح الدین ایوبی در بخش نشریهٔ سروه به فعالیت می پردازد که حدود ۱۴ سال در این نشریه حضور داشته است و مسئولیت بخش ادبی نشریه سروه ( شعر، داستان و … ) را به عهده داشته است. با قاطعیت می توان گفت که بعد از وفات « مامۆستا هێمن » سالهایی که جلال ملکشاه  در این نشریه به فعالیت پرداخته است را سال های طلایی نشریه سروه دانست. پس از آن مدتی سردبیر نشریه پرشنگ در شهر اربیل عراق بوده است که ۵ شماره از آن منتشر شده است. بعدها نیز در موسسهٔ فرهنگی اندیشهٔ احمد خانی در ارومیه نیز مدت‌ها به کار نوشتن و پرورش شاعران جوان پرداخت، او و ماردین امینی شاعر نوپرداز کرد در این دوره‌ با هم آشنا شدند.

شعر ملکشاه به دو زبان کردی و فارسی منتشر شده‌اند که اشعار ایشان از نقاط قوت شعر و ادبیات کردی محسوب می شوند، اشعار ملکشاه  ساده، بی تکلف و سرشار از معنی اند. زندگی سخت ملکشاه  تاثیر عمیقی بر اشعارش گذاشته اند و این درد و رنج را می توان به وضوح در اشعار ملکشاه  مشاهده کرد. اشعار جلال از یک طرف حوزه هایی چون بیان دردهای انسانی، ضعف های موجود در جامعه نابرابری های اجتماعی و از طرف دیگر حوزه هایی چون بیان حالات شخصی، دردهای روحی، فشارهای زندگی را در برمی گیرد. اشعار جلال در حوزه دوم، عمیق، استوار، سنجیده و متکی بر دانسته های استوره شناسی وی می باشد. دیدگاههای فلسفی ملکشاه و آشنایی وی با اساطیر جهانی وی را در میان شاعران متمایز ساخته است.

پ ن : داستن عقاب و کلاغ را پیشتر به زبان کردی از فایق بیکس (پدر شیرکو بیکس) و همچنین به زبان فارسی از دکتر ناتل خانلری خوانده ام .
عقاب و کلاغ (این بار از زبان جلال ملکشاه)
فصل، فصل زرد پاییز است
آسمان دلگیر و خاموش و زمین سرد و غم انگیز است
روی عمر سبز جنگل، گویا پاشیده بذر مرگ
همچو اشک آن سان که انسانی به حسرت
روز تلخ احتضار خویش
می چکد از چشم جنگل، دانه های برگ
آفتاب بی رمق چون آخرین لبخند یک سردار، به روز هزم
روی لجه خون و شکست لشکرش می آورد بر لب
بر لبان تیره کهسار خشکیده است
زوزه مرموز و بد یمن شغال باد، شیون مرگ است
که درون گیسوان جنگل بیمار پیچیده است
مرگ می آید، رعشه اش بر جان
او به خود می گوید و بر خویش می لرزد عقاب پیر
مرگ می آید
روی سنگی بر بلندای ستیغ کوه ایستاده است
با همه خوفی که دارد لیک
چشم هایش آشیان شوکت و فخری است عالمگیر
مرگ می آید
وه چه تلخ و زشت و نازیباست
و کلید رمز این قفل معماگونه ناپیداست
آنکه می خواهد جهان را شاد
آنکه می جوید به زیر چرخ گنبد گیتی
عزت عدل و شکوه و داد
آنکه در اوج است و راه عشق می پوید
زندگی را همچو باغی گل به گل مستانه می بوید
ای دریغا عمر او کوتاه و بی فرداست
مرگ می آید
باز با خود گفت، و دلش را یک ملال تلخ در چنگال خود افشرد
مرگ می آید، گریزی نیست
زندگی را دوست دارم، داروی این درد پیش کیست؟
آسمان زیباست و زمین و جنگل و کهسار جان افزاست
آن فسانه آب هستی بخش، در کدامین سوی این دنیاست
یادش آمد زیر پای کوه
در کران بوی گند مردابی آشیان دارد کلاغی پیر
زیسته است بسیار سال از صد فزون ولیک همچنان مانده است
سر درون ریم و چرک لاش مرداران
چاپلوس و دم تکان، جانور خویان
همنشین با خیل کفتاران
خود ندارد قدرت پرواز
گشته در توجیه مرداب عفونت زای
اوستادی نکته پرداز و حکایت ساز
مرگ می آید و کلاغ پیر می داند که راز زندگی در چیست
گفت و زد شهبال شوکت جوی خود بر هم عقاب پیر
ناگهان کهسار بخروشید
کوه لرزید و به خود پیچید
روبهان سوراخ گم کردند
آهوان از خوف رم کردند
گله را زنجیره آرامشان بگسست
کبک یکه خورد
جغد ترسید و دهان شوم خود را بست
پس فرود آمد عقاب پیر
گر چه راه من ندارد با ره ناراه تو پیوند
گرچه من در زندگانی با شمایان ناهمآوازم
گرچه تو با خفت و من با سپهر پاک دمسازم
لیک امروزم به تو ناچار کار افتاد
جز تو دانائی بدین مشکل که دارم نیست این گره بگشای
راز طول عمر تو در چیست؟
من که پر در چشمه خورشید می شویم
کهکشان عزت و جاه و شکوه و فخر می پویم
عمرم اما سخت کوتاه است
می پذیرم مرگ را و اجتنابی نیست
لیک مرگ من بدینسان زود و ناگاه است
زاغ گفتا: جان بخواه ای دوست
گر چه تو با من نمی سازی
گر چه تو هم چون نیاکانت بر ستیغ کوه می نازی
زاغ با خود گفتگوی دیگری دارد:
نیک می دانم هراس مرگ
خوی تند از یاد او برده است
دست مریزاد ای زمان، ای روزگار، ای دهر
که عقاب سرکش و آزاد این چنین خوار و زبون و پست
در پی چاره به سوی من پناه آورده است
پس کلاغ پیر رفت و روی لاش مرداری پرید و شادمان خندید
همچنانکه لقمه می خائید گفت:
رمز زندگی این است، آشیان در ساحل مرداب ما افکن
سفره انداز از طعام لاشه مردار بر کران خلوت و آرام از گزند حادثه ایمن
در کتاب پند ما درج است؛ که نیای ما فرمود:
در جهان جز وسعت مرداب
هر چه می گویند و می جویند و می پویند
حرف مفت است و ندارد سود
گوش کن ای دوست
تا بگویم که دلیل عمر کوتاه شمایان چیست؟
زندگی در اوج می جوئی باد مسموم است
بوی گند نور می بوئی
قله ای که بر فرازش آشیان داری ناخوشایند و بلند و بی ره و شوم است
جاودانه زیستن در ساحل زیبای مرداب است
خوردن و آشامیدن و خواب است
چینه کن با من درون خاک این پر و بال بلند و زشت را بردار
هر چه فکر کوه را دیگر فرامش کن توبه کن در آستان حضرت کفتار
منقلب گشت و عقاب پیر شرمگین و سخت توفنده
گفت: من کجا و این بساط ننگ
تف بر این مرداب گند و خوان رنگارنگ
مرگ در اوج سپهر پاک خوشتر از یک لحظه ماندن در جوار ننگ روی خاک
گفت: ای زاغ پلید زشت
جاودان ارزانیت عمر پلشت
من نخواهم عمر در مرداب من نجویم زندگی در لاشه مردار
من نسازم آشیان در ساحل ایمن من نسایم سر به درگاه شغال و روبه و کفتار
اینک ای مرگ شکوه آیین
من چو روح نور از هر زشتی و آلایشی در دل مبرایم
تا نیالوده ست جان را ننگ من تو را با جان پذیرایم
گفت و شهبالان زهم واکرد
گشت در مرداب دوری چند
در میان بهت زاغ زشت
بال در یال بلند اسب باد افکند.