دسته: دلنوشته ها

چەند مانگێکە سەردانی کڵاب هاوس دەکەم و بە دڵنیایی و دەڵێم لەم ماوەدا زۆر شتی لێ فێر بووم. بە داخەوە زمانی کوردی ناوەڕۆکی زۆری بۆ درووست نەکراوە هۆێ سەرەکیشی ئەوەێە کە کورد بێ دەوڵەت و بێ حکوومەتە و تەنانەت زمانە کوردیەکەش باش نەپارێزراوە بەڵام ئێستا هەموو کەسێک دەزانێ کە ناوەڕۆک تەنیا نووسین و وشە نیە بەڵکو یوتیوب و کەست باکس و … دەریان خستوە کە دەنگ و ڕەنگ دەتوانن کاریگەری زۆریان لە سەر کەلتوور و زمانی ئەو میلەتە بێت.

خاڵێکی گرینگ لە کڵاب هاوس تۆمار کردنی باسەکانە ، بە یەک جار کلیک کردن لە سەر Replay هەڵبەت بەو مەرجە کە on بێت هەمووی باسەکە دابگریت و دوایی لە سەر خۆ ئەگەر ۱۰ کات ژمێریش بێت گۆی بدەیت. مەرج نیە بە شێوازی سەر هێڵ لە ژوورە کە بەشدار بیت.

لەم چەند مانگە ئەم شتانەم بیستووە کە زۆر پێم خۆش بووە: مێژووی ڕۆژنامەوانی کورد، ئەدەبیاتی کوردی، سینەمای کوردی، زمان و ناسنامەی کورد و باسە جواروجورەکان لەسەر کۆمەڵگاو کێشەی سیاسی کورد و هەزاران باسی دیکە.

بەشدار بوون و گۆی دان لە سیستەمێکی بەر بڵاو وەکوو تٶڕە کۆمەڵایەتیەکان دەبێتە هۆێ گەشە سەندنی کەلتووری و ڕۆشنبیری لە نێوان خەڵک دا. ڕەنگە ئەو باسانە لە مێدیای کوردیش بکرێت لە سەریشی باس بکەن بەڵام ئەو سیستمە حێزبی و چڕکراوە ناتوانێ ببێتە نوێنەرێک بۆ دەنگی هەموو خەڵکی کوردستان. لە ڕاستیدا ئەم کڵابە ئەبێتە هۆێ ڕاهێنانی پلورالیسم و فرە دەنگی.

تەنانەت ئەگەر کەساێەتی سیاسی و حێزبیش بێتە ناو کڵاب دەبێ بە قسەی خەڵک گۆێ بدات و ڕەخنەو پێشنیاری ئەوان ببیستێ و سەرەنجی پێ بدات. ڕەنگە مەترسیک لە لایەن نووسەران و چالاکانی زمانی کوردی بێت کە ئەدەبیاتی دەنگی یا Vocal دەبێتە هۆێ لاواز بوونی شێوەی نووسین و ناوەڕۆکە کوردیەکە بە شێوازی تێکست ئەڕواتە پەراوێزەوە بەڵام لای من وا نیە یا باشتر بڵێم من وا بیر ناکەمەوە.

بۆ باش نووسین ئەبێ باش بخوێنین. مێشک بۆ ئەوەی بتوانێ وشەکان دیار بکات پێویستی بە خواردنی وشەکان هەێە جا ئەم وشە و بیروکە لە هەر کوێ بێت پیرۆزە، لە مێدیای کوردی بێت، لە کڵاب هاوس بێت، لە کتێب خویندن و شانۆ و فیلم و گۆرانی … یان هەر شوێنێکی دیکە. نووسەر ئەمانە وەکوو ئامرازێک دەبینێ کە کٶیان بکاتەوە و لە ڕێزی سپای خۆێ بەکاریان بێنێت.    

پێم خۆشە کە بیری پێ نەکەم، ئەمەش فەلسەفەێکی نوێ لە نێوان خەڵکی شارە. جا نازانم سەرچاوەکەی چیە و لەکوێ هاتوە؟ ئەگەر وەکوو مامۆستایکی زانکۆ یان پسپٶڕێکی بواری فەلسەفە چاوی لێ بکەم ئەڵێم مانای ئەم وتە “چێژوەرگرتنی نهیلیستیە”.  دەمێکە باسی عێرفان و سۆفیگەری لەناو خەڵکا زۆر بووەتەوە. هەڵبەت ئەم جارە نەک بە پرچی دەروێش و عابای شێخ بەڵکوو بە شێوازێکی مٶدێرن (لە ڕەواڵەت) هاتووەدە مەیدان عێرفانی ئەوڕو لە سنە لە لاێن تاران و شارە فارسەکان ڕوانەی سنە کراوە و لە ڕاستیدا شەلەمێکی ناخۆشە لە عێرفانی مەولانای ڕومی،ئۆشو،عەتاری نەیشابووری، فەلسەفەی هێندی و هەزاران شتی ناخۆشی دیکە.

جا ئەگەر فارسەکان و خەڵکی ئێران کتێبی سۆفیگەری کەسرەویان بخوێندایات بە بڕوای من هیچ کات بە دوای ئام شتانە ناکەوتن و پاشان بویان دەرئەکەوت کە سۆفیگەری و عێرفان چە خەسارێکی گەورەی لە دانیشتوانی ئەم وڵاتە داوەو چەندە بیرومێشکی خەڵک لە سەر ئەم شتانە ئاڵۆز بووە.

جاروبار کە لەگەڵ ئەم جەماعەتە قسە دەکەم ئەڵێم سوودی ئەم فەلسەفە چیە ؟ ئەڵێن ئێمە ئارام دەکات و ئەدی بە هیچ شتێک بیر ناکەینەوە، ئەڕوینە ناو لەشی خۆمان و دنیا بە جێ دێڵین، منیش گاڵتەیان پێ دەکەم و ئەڵێم خۆ بە شەراب خواردن و تریاک کێشانیش ڕێک هەروات لێ دێت و هەموو شتێک بۆ ماوەێکی کۆرت لە بیر دەکەیت جا ئەمەش خۆ شتێکی نۆێ نیە.

ئەمن بۆ خۆم باوڕم بەم شتانە نیە و ئینسان بە ورە و جم و جٶڵ دەبێتە ئینسان، هەروەها دەبی خەفەت و ڕەنج و ناخۆشی لەگەڵ ژیان تێکەڵ بێت تا ژیان مانای ڕاستەقینەی خۆێ بدۆزێتەوە.

 

هر روز صبح سر کار می رویم و به تلفن ها و ایمیل های خود پاسخ می دهیم و بعد از پایان شیفت کاری با رانندگی در خیابان های شلوغ و پر ترافیک به خانه می رویم. شرایط زندگی در عصر مدرن از انسانها موش شهری ساخته است. ما هیچ گاه فکر نمی کنیم که در آینده امکان دارد به گوشی همراه خود به برق و یا به ماشین خود دسترسی نداشته باشیم.

اتفاقات ناخوشایند مثل آتش سوزی، سیل،زلزله،جنگ و قحطی محتمل ترین اتفاقات در آینده خواهد بود که متاسفانه هیچ مهارتی برای مقابله با آن و نجات جان خود نداریم.

اولویت ما برای آموزش خود یا فرزندانمان محدود به یاد گرفتم کامپیوتر و زبان انگلیسی شده که البته لازمه ولی کافی نیست. هیچ گاه آموزش کمک های اولیه، برپاکردن چادر، جهت یابی، کار با قطب نما و روشن کردن آتش و غیره برای ما مهم نبوده و اولیت صدم ما هم نیست. چرا که همیشه احساس کرده ایم به این مهارت ها هیچ وقت نیاز نداریم اما زندگی کردن در ایران و خاورمیانه این واقعیت را به ما گوشزد می کند که بلایای طبیعی و وقوع جنگ در ایران محتمل است و بهتر است مهارت هایی را یاد گرفته و به خانواده هایمان نیز آموزش بدهیم.

کسانی که سربازی رفته اند یا عضو گروه های کوهنوردی هستن یا به شکار و مسافرت علاقه دارند این شانس را داشته اند که بخشی از این مهارت ها را یاد بگیرند اما همه ی مردم چنین نیستند. در اینترنت اگر کلمه ی Survival Skill را جستجو کنید مهارت های مختلفی را خواهد دید که در همین مجموعه قرار میگیرد. من یک App موبایلی روی گوشی خودم دارم که سرفصل این مهارت ها توضیح داده شده. خلاصه ی از این مهارتها و نیازمندیها رو در پایین مینویسم.

تولید برق: آگاهی داشتن از نحوه تولید برق به شیوه های مختلف مثل استفاده از انرژی خورشیدی یا اختلاف دما، استفاده از باتری ماشین و AC/DC Conversion  

ابزارهای لازم: داشتن ابزارهای کوچک برای استفاده در مواقع ضروری و البته آگاهی از نحوه کارکرد آن مثل فندک، شمع، کیت تشخیص آلودگی آب، دستگاه تصفیه کوچک آّب مثل LifeStraw  ، چادرهای کوچک مسافرتی، طناب، جعبه ابزار، چاقوی بزرگ، کنسرو و غذاهای آماده، کیسه فریزر، ورق های آلومینیومی، جعبه کمک ها اولیه، عینک اضافه، نخ و سوزن و پول نقد و …

تکنولوژی: چه برنامه هایی موبایلی باید داشته باشیم؟ بارکد اسکنر، ماشین حساب، و دوربین و قطب نما که البته روی همه گوشی ها وجود دارد.داشتن ارز دیجیتال و بلد بودن نحوه کار با آن زمانی که بانک ها و سیستم فیات از کار افتاده است. کیف پولهایی مثل Electrum  یا Trezor  و همچنین نگه داشتن مقداری بیت کوین یا استیبل کوین برای روز مبادا.

چه چیزهایی را باید بلد باشیم؟

برپا کردن چادر و سرپناه در طبیعت، منابع آب را چطور پیدا کنیم؟ چه آبی قابل خوردن است ؟

یادگیری انواع روشن کردن آتش، یادگیری اصول اولیه شکار و ماهیگیری و پختن ماهی، شناخت انواع گیاهان خوراکی و ریشه گیاهان و خواص دارویی.

بلد بودن کار با نقشه و قطب نما و اصول جهت یابی با حرکت خورشید و ستاره ها. بلد بودن دفاع شخصی برای مواقع ضروری، سیگنال دهی با آینه و چراغ قوه و امواج رادیویی و مکالمه با کدهای مورس و …

گفتن و شرح دادن تمام این مهارت ها در یک پست بلاگ مقدور نیست و از حوصله ی من هم خارج است ولی شما با نصب یک App موبایلی به نام Survival Manual روی گوشی آندروید خود میتوانید آموزش همه ی این مهارت ها و شرح و جزییات بیشتر را یکجا داشته باشید البته این برنامه به زبان انگلیسی است.

شروع هر کاری می تواند راحت باشد اما تداوم آن به شکلی که بتوان کیفیت آن را حفظ کرد دشوار است. مثلا نویسنده هایی هستند که در زندگیشان یک کتاب خوب نوشته اند و یا یک فیلم خیلی خوب ساخته اند. ولی نوشتن کتاب دوم یا ساختن فیلم دوم بسیار دشواره. مثلا یک نفر تمام تجربه های زندگیش را جمع می کند و همه ی آن را در یک رمان منتشر میکند این کتاب می تواند یک زندگینامه خود نوشت یا یک رمان باشد. اما شروع کتاب دوم به واسطه تمام شدن ایده ها ی نویسنده به بن بست می خورد اگر کسی مثل چخوف میتواند ۴۰۰ اثر خلق کند نشان می دهد که فارغ از تجربه های زندگی او صاحب خلاقیت، تخیل و تکنیک های داستان نویسی بوده که میتواند از هیچ همه چیز خلق کند.

وبلاگ نویسی هم تقریبا به این شیوه است می توان برای مدت کوتاهی با قدرت آن را ادامه داد ولی اگر ده سال مداوم بنویسی مشکل است. خیلی از اوقات ما با بلاگرههای خوش ذوق و دست به قلمی روبرو هستیم که متاسفانه مدت کوتاهی به نوشتن ادامه میدهند، امکان دارد موضوعی برای نوشتن نداشته باشند یا حوصله ادامه دادن نداشته باشند یا با حالتی مایوس از خود بپرسند بنویسیم که چه شود؟

فارغ از قدرت نوشتن یک بلاگر به عشق، هدف، خلاقیت، تفکر روزانه احتیاج دارد و این موارد است که میتواند تنور نوشتن را همیشه داغ نگه دارد. شاید کمال گرایی هم یکی از موانع نوشتن باشد مثلا ما همیشه تلاش می کنیم یک نوشته ی بالای ۱۰۰۰ کلمه عالی بنویسم و هیچ وقت نوشته های متوسط و ضعیف را منتشر نکنیم ولی وقتی ما کارفرمای خودمان هستیم و صاحب بلاگ شخصی خود هستیم باید این موانع را از سر راه خود برداریم.

در باب کمال گرایی یاد داستانی افتادم که گویا آناتول فرانس آن را نقل کرده و سامرست مام در کتاب حاصل عمر به آن اشاره کرده. یک پادشاه شرقی بعد از فوت پدرش و به قدرت رسیدن تمام دانشمندان سرزمین را جمع میکند و میگوید من میخواهم به بهترین شیوه ممکن حکومت کنم به این دلیل به تمام علم های دنیا نیاز دارم، پادشاه به عالمان کشور دستور می دهد همه کتاب های به درد بخور دنیا را برایش بیاورند تا او بخواند. چند سال طول میکشد که این علما ۱۵۰۰ کتاب از سراسر دنیا بیاورند پادشاه وقتی این کوه تلنبار شده کتاب را می بیند به افرادش میگوید تعداد اینها خیلی زیاد بروید فقط بهترین ها ر اانتخاب کنید آنها هم بعد از پرسو جو ۱۰۰۰ کتاب برایش می آورند این روند سالها طول میکشه و هر بار پادشاه با کمبود وقت مواجه میشه، پادشاه در بستر بیماری و مرگ می افته و علما ۵۰ کتاب برایش می آورند ولی دیگر فرصتی برای خواندنش وجود نداره.

کمال گرایی و اینکه ما منتظر بهترین فرصت های خود باشیم باعث می شود که هیچ گاه کاری را شروع نکنیم و یا هیچ گاه یک زندگی جدید شروع نکنیم . باید با هر ابزاری که در اختیار داریم شروع کنیم بعدا ابزارها و فرصت های بهتر خوهند آمد.

پ ن : محمد بیجه در سال ۱۳۸۳ در حالیکه ۲۲ سال داشت اعدام شد. بیجه به تجاوز و قتل بیش از ۲۷ کودک و ۳ بزرگسال اعتراف کرد و پرونده ی جنایی او به عنوان بزرگترین پرونده جنایی ۷۱ سال اخیر شناخته شد.

مستند این جنایت رو به تازگی از طریق یک پادکست گوش دادم و با خودم گفتم که این پرونده ی جنایی و پرونده های مشابه که ابعاد مختلفی دارند و میشه ساعت ها روش بحث کرد چرا کمتر مورد توجه قرار میگیره. چرا در چنل بی بهش پرداخته نمیشه ؟ چرا علی بندری با بیش از ۷۰۰ هزار مخاطب حتی یک داستان در مورد ایران نقل نکرده؟ چرا توی ۱۰۰۰ کامنتی که براش مینویسند یک نفر به این موضوع اشاره نمیکنه؟ نمیدونم شاید روایت داستان های خارجی با کلاس تر است اسم های خارجی داره و حالمون رو بد نمی کنه درباره ما و همسایه های ما نیست که احساس مسئولیت کنیم درباره ی کشورهای دور افتاده است . دردسرهای بعدی را هم ندارد مثلا از شهرداری، پلیس و سیستم قضایی ایران بدگویی نمی شود و هر وقت هم که خواستی میتونی برگردی ایران و دوباره بری اروپا پادکست بسازی به هر حال بگذریم.

محمد بیجه خودش قربانی تجاوز بود، کارگر کوره پز خانه ای در اطراف خاتون آباد که از ۱۱ سالگی کار کردن را شروع کرد . و مادرش در چهار سالگی مرد و پدرش هم مثل یک حیوان باهاش برخورد میکرد، خودش تعریف می کرد که پدرش دست هایش را با طناب میبست و با چوب و میله آهنی به جونش می افتاد و به قصد مرگ کتکش می زد. در همان بچگی دو بار مورد تعرض جنسی قرار می گیره و تمام این اتفاقات از او محمد بیجه میسازه فقر،بی سوادی، کمبود محبت، تجربه تجاوز، و …. بیجه هم تصمیم می گیرد با کشتن کودکان از جامعه انتقام بگیرد. در اعترافات خودش میگه اگر دستگیر نشده بودم ۵۰۰ نفر دیگه را می کشتم.

یکی از روانشناسانی که هنگام بازجویی پیش محمد بیجه بود ازش میخواد یک نقاشی بکشه و او هم قبول میکند، یک جاده ای که به مرور باریک و باریک تر میشد شبیه یک زندگی که رو به اتمام است و داخل یک تونل سیاه رنگ میرود گل ها و گیاهانی که وارونه رشد میکردند یعنی از بالا به پایی می آمدند و همه چیز رو به نیستی و مرگ بود. بیجه قتل ها و جنایت را با کشتن و آزار حیوانات شروع می کنه و آنها را با تزریق سم یا خف کردن میکشه خودش میگه این حیوانات هم مثل من زجر میکشیدند و میخواستم آنها از این زندگی نکبت بار خلاص شوند.

قربانی های بیجه اکثرا از مهاجرین افغانی یا خانواده های کارگری کوره پز خانه بودند که در همون محل زندگی می کردند توی کوره پز خانه ها معمولا همه افراد خانواده شامل زن و بچه به کارگری مشغول هستند. یکی از دلایل دیر دستگیر شدن بیجه هم همین بود یعنی خانواده ها نسبت به گم شدن بچه هایشان بی اهمیت بودند یا میترسیدند اگر شکایت کنند به جرم مهاجرت غیر قانوی دیپورت شوند یا به جرم اعتیاد و  … خودشون محاکمه شوند یا کارشون رو از دست بدند. علت دیگر سریالی شدن این قتل ها بی مسئولیتی پلیس و دستگاه قضایی بود که برای پیگیری این پرونده جدیت کافی نداشتند اگر به اندازه ۵ درصد موضوع های امنیتی به این موضوع می پرداختند کار به اینجا نمی کشید و تعداد قربانیان تا این حد زیاد نمی شد.

والدین این بچه ها به حدی در فقر شدید دست و پا میزدند که بعد از قطعی شدن حکم دادگاه می گفتند قصاص نمی خواهیم و دیه می خواهیم بازپرس این پرونده به خانواده ها گفته بود که بیجه خودش قربانی فقر و بدبختی است و نمی تواند به شما دیه بدهد، در ضمن قاتل دستگیر شده است و اگر کشته میشد دولت میتوانست از بیت المال بنا به شرایطی دیه شما را پرداخت کند ولی دیه شامل شما نمی شود. اگر چه بعدا به این خانواده ها مبلغی کمک شد.

در هنگام دستگیری بیجه روزنامه های زرد و صدا و سیما به حدی این قاتل را باهوش و نابغه جلوه می دادند که شما خیال می کردی با انیشتین طرف هستید ،حکومت به مردم القا می کرد که محمد بیجه یک فرد استثناییه و گرنه ما زودتر میگرفتیمش یا اینکه غیر مستقیم می گفتند یک نفر قاتل حرفه ای در ایران وجود دارد که ما آن را گرفتیم و همه برید خونه هاتون و نگران نباشید. حتی هنگام تحقیقات اولیه رسانه ها را از پوشش اخبار منع میکردند به این بهانه که امنیت روانی مردم به خطر میفتد غافل از اینکه امنیت جانی آنها در خطر بود.

توی روز اعدام به حدی جرثقیل را بالا برده بودند که بی سابقه بود. بیجه در آسمان شبیه یک لکه سیاه رنگ بود. پلیس، سیستم قضایی، شهرداری، آموزش و پرورش در این قتل فجیع مقصر بودند ولی گویا با بزرگ جلوه دادن این اعدام قصد داشتند خود را تبرئه کنند و پشت دستگاه مجازات خود را مخفی کنند. غافل از اینکه تک تک افرادی که در خاتون آباد و پاکدشت و اطراف تهران و کرج و سایر شهرها در فقر و بدبختی دست و پا میزنند پتانسیل بزهکاری را دارند.

اوضاع حاشیه نشینی نسبت به سال ۸۳ به مراتب بدتر شده. نواحی منفصل شهری و حاشیه نشینی باعث شده که زمینها و خرابه های بی در و پیکر ببینیم که بهترین مکان برای جنایت است. در این زمین های خالی تا چشم کار میکند بیابان و برهوت است نه پلیسی وجود دارد نه کاسب و مغازه ای که شاهد دیدن این جرمها باشد. حاشیه نشینی و فقر زمینه ساز جرم و جنایت در این مناطق است و حاشیه نشینی هم خودش ناشی از نابودی کشاورزی و مهاجرات روستاییان به شهرهاست و همچنین گرانی مسکن که حقوق اولیه هر انسانیست.

حوادثی مثل قتل بابک خرم دین توسط پدر و مادرش در دسته ی بیماری های روانی خیلی خاص قرار دارد که امکان وقوعش یک در میلیارد هم نیست. این جرم ها صرفا برای روانشناسان ارزش مطالعه دارد ولی قتل های سریالی پاکدشت رو باید بارها و بارها بررسی کرد  ودر موردش حرف زد چرا که هر لحظه در گوشه گوشه ایران این جنایات اتفاق می افتد. بعد از نوشتن این متن با خودم فکر میکنم به راستی کدام موضوع اقدام علیه امنیت ملی است؟ حاشیه نشینی و فقر یا انتقاد از حکومت؟  

  

در کتاب حاصل عمر، سامرست موآم شرح می دهد که در هنگام جوانی خیلی سعی می کردم زبان های روسی، هندی، عربی و غیره را بیاموزم یک نوع شور و هیجان جوانی مرا احاطه کرده بود و باور داشتم هر چیزی را میتوانم یاد بگیرم که البته بعدا فهمیدم که اشتباه میکنم و این کار عبثی است و…

در حال حاضر مشغول خواندن کتاب سرگور اوزلی هستم و به این قضیه پی میبرم که هوش زیاد + هیجان دوران جوانی + اعتماد به نفس + فراغت بال باعث میشود که انسان در زندگی دنبال یاد گرفتن زبان های مختلف یا مهارت هایی باشد که هیچ گاه به دردش نیمخورد. سرگور اوزلی اولین سفیر انگلستان در دربار قاجاربوده که شرح زندگی خصوصی و شغلی اش خواندنی است این کتاب به کوشش فریدون زندفرد نوشته شده و ناشر آن هم واوخوان است.

دلیل یاد گرفتن یک زبان مشکل مثل سانسکریت، هندی، بنگالی برای اوزلی صرفا ارتباط برقرار کردن با تجار مختلف یا حتی برای خواندن یک کتاب مثل مهابارات است البته اوزلی فارسی و عربی را هم یاد گرفته بود که برای یک سفیر شاغل در ایران و کسی که به ادبیات شرقی علاقه داشته باشد یاد گرفتن فارسی چندان عجیب نبوده است.

سامرست موام از آن نویسنده های حرفه ای است که تنها از راه نوشتن پول درآورده و اتفاقا از راه نوشتن رمان و نمایشنامه به ثروت هم رسیده است. شاید شانسی که امثال او داشته اند و خودش هم اشاره میکند نوشتن به زبان انگلیسی بوده است. کسی که زبان مادریش انگلیسی بوده و آثارش میتوانست کل دنیا را در سریعترین زمان ممکن بپیماید. حوزه تحت نفوذ یک زبان در موفقیت نویسنده خیلی موثر است حتی در عصر حاضر که تولید محتوا در بستر وب اهمیت پیدا کرده باز هم کسانی که انگلیسی می نویسند از لحاظ دیده شدن و کسب شهرت شانس بیشتری دارند .

گاهی اوقات من نویسندگان را سرزنش میکنم که چرا به زبان مادریشان نمی نویسند و بعد وقتی مقایسه کردم که از لحاظ اقتصادی و یا حتی دیده شدن مثلا با نوشتن به زبان انگلیسی چه مزایایی برای آنها ایجاد شده ناخودآگاه حق را به آنها دادم.

میتوان خالد حسینی رایک نویسنده خودباخته و غرب زده نامید که به جای نوشتن داستان به زبان فارسی یا افغانی داستان های مشهور و جهانیش را به زبان انگلیسی نوشته است ولی آیا این شهرت و ثروتی که او به دست آورده و داستانش را در سراسر دنیا منتشر کرده و کل دنیا را با درد و رنج افغانستان آشنا کرده مدیون زبان انگلیسی نیست؟ آیا اگر زبان دیگری را انتخاب میکرد چنین شهرتی را پیدا می کرد؟

نویسندگان بزرگی هم در طول تاریخ برای بیشتر دیده شدن و یا کسب درآمد مجبور شده اند که به زبانی غیر از زبان مادری بنویسند که باید این تصمیم ها را نیز از جنبه ی اقتصادی بررسی کرد و صرفا از روی احساسات آنها را قضاوت نکرد.  

دیشب یک فایل صوتی از دکتر شکوری گوش دادم که مربوط به برنامه کتاب باز بود (امیدوارم سری جدید ساخته بشه) . تو این فایل در مورد فرسودگی عصر جدید و خالی شدن زندگی از روح زندگی صحبت شده بود. این که ما صبح تا شب مشغول کاریم و از خود زندگی لذت نمی بریم. ازعشق،هنر،موسیقی،شعر،معاشرت، و … و بیشتر از اینکه افسرده باشیم فرسوده هستیم. و دایم در حال فکر کردن به رشد شخصی و بالا بردن معیارهای مختلف هستیم یعنی جنبه کمی زندگی بیشتر برایمان بولد شده تا جنبه ی کیفی آن.

 این چند سال فشار کاری زیادی داشتم و ساعات کاریم زیاد شده و این حالت فرسودگی رو به خوبی احساس کردم اما سعی کردم همین زمان کم رو با همسرم و دخترم بگذرونم و روح زندگی رو در وجودم جاری کنم. در کنار خانواده این چند ماه به هنر نقاشی پرداخته ام چیزی که تا چند ماه پیش اصلا نمیدونستم چیه و حتی یک دایره یا مربع خوب هم نمیتونستم بکشم و خیلی بی استعداد بودم. در این جا باید اشاره کنم پرداختن به هنر هر هنری باشه، تراشیدن چوب،نقاشی،خطاطی،موسیقی، و … میتونه روح زندگی رو در وجود ما جاری کنه.

بعد از اینکه نقاشی های نسبتا خوبی برای دخترم کشیدم کم کم به این فکر کردم عجب هنر جالبیه بعد رفتم توی یوتیوب ویدیوهای آموزشی رو نگاه کردم، مداد و دفتر طراحی و پرگار و ..یک سری ابزار حرفه ای نقاشی هم خریدم که شرحش رو بعدا براتون میگم و شروع کردم به نقاشی کشیدن یک کتاب هم دارم میخونم که اصول طراحی و سایه زنی رو آموزش میده به اسم The art of basic drawing نوشته ی William F. Powel  که البته روند خوندنش کنده و عجله ای برای تموم کردنش ندارم چون تمرین های زیادی داره که باید قدم به قدم انجام بدم در ثانی من نمیخوام نقاش بشم صرفا میخوام از هنر نقاشی لذت ببرم و برای دل خودم نقاشی بکشم همین.

 دارم یه کتاب دیگه رو هم میخونم که البته ۵۰ درصدش رو تموم کردم به اسم تاریخ نقاشی نوشته ی مجتبی کرمی کتاب بدی نیست و صحبت از سبک های مختلف نقاشی و هنره  که من توی همه ی این سبک ها به سبک رئالیسم و ایلیا رپین علاقه مند شدم و واقعا نقاشی های شاهکاری کشیده اما علاقه ام به نقاشی چند تا دلیل دیگه هم داشت و حداقل شروعش به خاطر این موارده اول اینکه دخترم خوشحال میشد مثلا وقتی کارتن نگاه میکرد میگفت بابا میتونی باب اسفنجی برام بکشی یا مثلا برام هایدی رو بکش یا آنی شرلی و Frozen و … من هم همش رو براش میکشم تعریف از خود نباشه ولی بد هم نمی کشم در کنار ذوق و شوق دخترم همسرم میگه واقعا اینارو خوب میکشی و یه روزی احتمالا نقاش خوبی میشی شاید هم شدم.

 چند سال پیش کتاب شور زندگی (زندگینامه ون گوگ) رو خوندم و امسال هم آدولف ه که تو هر دو کتاب موضوع نقاشی مطرح شده بود و این دو کتاب هم تو ضمیر ناخوداگاهم بود و احساس میکنم اینا هم تو علاقه ام به نقاشی تاثیر داشت.

در هر حال فکر میکنم که هنر (هر هنری) میتونه روح زندگی و عشق رو به زندگی ما بیاره.    

ما آدمها در بعضی چیزها خوب نیستیم و همین باعث میشود که این کارها را به کامپیوتر بسپاریم. دیتا ماینینگ و ماشین لرنینگ و … از جمله این ابزارها هستند که میتوانند حجم داده ی زیادی رو به منظور یافتن تحلیل درست پردازش کنند. اگر چه تصور اینکه انسان بتواند داده های زیادی را در هر موضوعی بررسی کند زیاده روی است ولی قطعا میشود از کامپیوتر درس های زیادی گرفت.

انسان ها اغلب در مورد تصمیم هایی که میخواهند بگیرند صرفا به یک یا دو فاکتور کلیدی اکتفا میکنند. مثلا وقتی میخواهند ماشین خود را عوض کنند صرفا به قیمت توجه می کنند و عملا نمی توانند ۲۰ یا ۳۰ فاکتور مهم را در کنار هم قرار دهند و بر اساس امتیاز دهی تصمیم بگیرند. در خصوص تغییر شغل،ازدواج،مهاجرت و سایر موضوعات هم همین است. کمتر کسی ۲۰ یا ۳۰ فاکتور کلیدی را مشخص میکند و بر اساس امتیاز دهی و وزنی که به هر فاکتور باید بدهد تصمیم می گیرد. 

شاید شما به این روش ایراد بگیرید که این خود نوعی کمال گرایی است ولی انتخابی که مد نظر من است بین یک یا صفر نیست. مثلا شما برای تغییر شغل ۳ گزینه دارید که در نهایت یکی را باید انتخاب کنید حالا این کار بهتر است با در نظر گرفتن تعداد فاکتورهای زیادی انجام شود قضیه همین است، نه اینکه بگوییم خوب من یک موقعیت یا پیشنهاد را بررسی میکنم و ازش ایراد میگیریم و اون رو میزارم کنار در واقع باید این روش را بین انتخابهای موجود انجام داد. 

شاید با خودتان بگویید که این توصیه ها از سر شکم سیری است و ما همیشه یک انتخاب داشته ایم اونهم به زور. ولی من این رو قبول ندارم چون اعتقاد دارم انتخاب های ما در زندگی متنوع هستند و اگر در موقعیتی هستیم که تنها یک گزینه داریم ناشی از ضعف و یا مشکل ماست که باید آن را حل کنیم چون قرار گرفتن در چنین موقعیتی عموما باعث شکست ما میشود.

مغز ما به دلیل تنبلی تنها ارزش اون تصمیم در لحظه را بررسی میکند برای مثال در انتخاب شغل (به صرف داشتن چند گزینه برای کسب درآمد) همه ی این نکات مهم هستند: .حقوق ماهیانه ٫ محیط کاری و جو شرکت٫ مدیر شرکت چه جور آدمی است٫ شانس پیشرفت در اون شرکت٫ همسو بودن با سابقه کاری٫ بیمه و سایر و تسهیلات٫محل شرکت و فاصله اون تا خونه٫ سابقه و قدمت شرکت٫رضایت کارکنان سابق شرکت٫ ساعات کاری شرکت و….

اگر چه انسان نمی تواند دیتای زیادی در خصوص تصمیم هایی که میخواهید بگیرد جمع کند ولی تا همین حد کافیه یعنی برای انتخاب های مهم زندگی باید بر اساس حداقل ۱۰ فاکتور کلیدی تصمیم بگیریم نه صرفا تکیه روی یک مورد. شاید از افراد مختلف این جمله ها را شنیده باشید که من در عرض ۱۰ دقیقه تصمیم گرفتم خونه یا ماشین بخرم یا با اولین نگاه عاشق شدم و ازدواج کردم یا هر چه باداباد و من آدم اهل ریسکی هستم و جرات دارم که سریع تصمیم بگیرم یا من با قلبم تصمیم میگیرم و… ولی به نظرم خیلی از این حرف ها اشتباهه. اینکه من صرفا شانس آوردم و بدون فکر و تکیه بر یک فاکتور تصمیم گرفتم  و موفق شدم دلیل نمیشه که این ذهنیت را به عنوان وحی منزل به دیگران توصیه کنم مثلا اگر من در قمار و شرط بندی برنده شوم از فردا به مردم بگویم شما هم قمار کنید چون من برنده شدم. 

در نهایت باید بگم در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف باعث بالا رفتن شانس موفقیت میشود و همین به نظرم کافیه. اینکه یک آدم ورزشکار زودتر از یک آدم معتاد بمیرد دلیل نمیشه که ما ورزش نکنیم و ورزش رو بی فایده تلقی کنیم. هر چند که ما نمی توانیم دیتای بزرگ را آنالیز کنیم و این وظیفه دشوار را به کامپیوتر سپرده ایم ولی بررسی حداق ۱۰ فاکتور کلیدی برای تصمیم های سرنوشت ساز زندگی وقت زیادی از ما نمی گیرد و قطعا هر کسی روی کاغذ و یا فایل Excel میتواند آن را بررسی کند.  

 

یه مدت خیلی به ویدیوهای TED علاقه داشتم. یک گوشی HTC کوچک داشتم که بیش از ۷۰۰ فیلم TED رو در حدود سه سال نگاه کردم شاید بخشی از یادگیری انگلیسی من مرهون سوار اتوبوس شدن بود و ۴۵ دقیقه تمرین انگلیسی که در ۴ ضرب میشد چون دوبار رفت و برگشت به محل کار داشتم. البته قبل از صحبت اصلی بگذارید اندکی در مورد اتوبوس سوار شدن صحبتی بکنم.

اتوبوس سوار شدن

شرکت خط واحد به مراتب هزینه ی کمتری از تاکسی داشت. ولی من به دو دلیل همیشه اتوبوس رو ترجیح میدادم اول اینکه تمرکز خوبی برای مطالعه داشتم شاید از اتاق مطالعه هم برای من بهتر بود دوم اینکه خیلی از اوقات اتوبوس هایی که در شهرک بهاران بودند به مرور زمان ورشکست شدند چون مردم حوصله نداشتند صبر کنند و تاکسی رو ترجیح میدادند. مسیر فعلی ما هم که شهرک پردیس سنندج است به همین دلیل اتوبوس ندارد یعنی اوایل اتوبوس داشت ولی کم کم به همون دلیل قبلی الان اتوبوس ندارد.

ما وقتی از چیزی حمایت نکنیم اون امکانات از بین میره این یک اصل بدیهی است. این از بین رفتن خصوصا به ضرر کسانی خواهد بود که به اون امکانات شدیدا وابسته هستند یا آن امکانات را دوست دارند. من با وجودیکه میتوانستم با تاکسی برم به این دلیل که از اون امکانات خوشم می آمد و میخواستم ازش حمایت کنم همیشه سوار اتوبوس میشدم و دیگران را هم تشویق میکردم. البته گاهی اوقات هم که وسوسه تاکسی سوار شدن داشتم و پیش خودم میگفتم که این موضوع چندان اهمیتی ندارد به یاد اون جمله معروف سارتر می افتادم که میگفت “اگر کار خوب یا بدی کردید، از خود بپرسید اگر همه ی مردم همین حالا این کار را بکنند چه؟” با این سوال میشه بازخورد خوبی از درست بودن یا اشتباه بودن “عمل” گرفت.

اگر همه سوار تاکسی شوند چه؟ اگر همه آشغال بریزند چه ؟ اگر همه آشغالی را جمع کنند چه؟ به این فکر نکنیم که ما ما فقط یک نفریم و کار ما بی اهمیت است.

این موضوع تمام.

قالب کردن خود

داشتم در مورد ویدیوهای TED میگفتم. این ویدیوها کم کم شبیه کلاس بازیگری شد اوایل آدمهای معروفی مثل بیل گیتس و … می آمدند ولی کم کم آدمهای عیر مشهوری آمدند که کار چندان مهمی هم نکرده بودند و فقط به واسطه TED میخواستند معروف شوند . با جملات و ادا در آوردن و سورپرایز کردن و مغلطه کردن. کنفرانسهای TED شبیه تاتر و نمایش شد همون بلایی که سر خیلی از شبکه های اجتماعی مثل لینکدین اومد. یعنی مثلا شما باید یک بازیگر و شومن باشید تا یک پزشک یا هوانورد خوب.ابتذال جدید.

یک شیوه دیگر ابتذال هم میشه محترمانه اسمش رو “قالب کردن خود در محصول” نامگذاری کرد. شما در سایت گودریدز میخواهید کتابی را معرفی کنید هدف از این کار اینه که خواننده معرفی کتاب رو ببینه که فقط در مورد کتاب یا نویسنده است. ولی با حرافی نویسنده مواجه میشه که به جای معرفی کتاب به معرفی خودش،کتابهایی که قبلا خوانده و … احوالات درونی خودش که ربطی هم با کتاب نداره مواجه میشه. در مورد معرفی فیلم هم این اشتباه رایجه.

یا مثلا بازیکن فوتبال یا متخصصی رو به برنامه دعوت میکنند صرفا در مورد افتخارات و مقامهایی که کسب کرده توضیح میده در حالیکه بیننده جوان منتظر دیدن تجارب متخصص است. اینکه چطور این راه رو رفته یا چطور تمرین کرده نه اینکه چه جایزه هایی داره. سوال اساسی اینجاست که ما باید کارمان را شرح دهیم یا خودمان را؟ در لینکدین با سوپر قهرمان هایی طرف هستیم که اسمی از کسب و کارشان نیست ولی همشون مدیر یک استارتاپ یا مدیر یک شرکت بی نام و نشان هستند وای به حال روزی که اسم ما از شرکت ما بزرگ تر باشد. البته تلاش ما هم همین است صرفا فرو کردن خودمان در چشم دیگران این ویژگی عصر جدید و شبکه های اجتماعی است که روحیات ما اخلاق ما و حتی سوالهای ما را عوض کرده است.

یک برنامه در شبکه سه پخش میشود به عنوان “میدان” شبیه یک سیرک یا شعبده بازی شده. کارآفرین الکی برای داور الکی نمایشنامه “چخوف” را اجرا میکند. هم کارآفرین و هم داور و هم صدا وسیما وظیفه و رسالت خود را گم کرده و دیده شدن و فالو شدن و مسخره بازی به هر چیزی ارجحیت داره. نمیدونم چی بگم فکر کنم همه ی این موارد را شما هم میدونید فقط برای راحت شدن از دست این فکرها آن را نوشتم.

قطعا من هم به عنوان یک انسان همه ی این اشتباهات را انجام داده ام و قصدم موعظه کردن برای شما نیست و نمیگویم من آدم درستی هستم و از این خطاها نمیکنم ولی تمام تلاشم این است که چنین خطایی نکنم و مرتب به خود نهیب بزنم.