من تقریبا از سال ۱۳۷۹ با کامپیوتر سروکار داشته ام در همان سال وارد هنرستان فنی و حرفه ای و در رشته ی کامپیوتر مشغول تحصیل شدم. ۱۹ سال از این تاریخ میگذرد و من در مقاطع تحصیلی مختلف و همچنین در شغلهای مختلف با کامپیوتر همراه بوده ام. افرادی که در دوره ی من یا حتی قبل تر وارد دنیای علوم کامپیوتر شدند معمولا درک بهتری از سخت افزار و نرم افزار دارند چرا که در سالهای قبل واسطه های پیشرفته ای مثل سیستم عامل های گرافیکی شبیه ویندوز ۱۰ یا محیط های برنامه نویسی کاربر پسندی چون ویژوال استدیو وجود نداشت.
سیستم عاملی که استفاده میکردیم DOS بود که دستورات را در خط فرمان مینوشتیم. همچنین برنامه نویسی ما در محیط Turbo C یا پاسکال بود که یه محیط ساده و خشک برای صرفا برنامه نویسی بود و تقریبا هیچ کمکی برای دیباگ کردن و پیدا کردن کد خطا نبود. به همین خاطر برنامه نویسی و کار با کامپیوتر دقت بالایی رو میطلبید.
به دلیل محدودیت در منابع سخت افزاری مثل RAM و CPU ما مجبور بودیم که کدهای بهینه تری بنویسیم تا سرعت اجرای آن در سیستم مناسب باشد. به همین خاطر ما یاد میگرفتیم که با سخت افزار تعامل بهتری داشته باشیم همچنین از دنیای مجازی و فیلم و عکس و موزیک و بازی هم آن چنان خبری نبود. کامپیوتر هنوز جنبه ی سرگرمی پیدا نکرده بود و بیشتر یک ابزار علمی و آکادمیک آزمایشگاهی بود و البته وقت دانش آموزان نیز صرفا به یادگیری کامپیوتر اختصاص داده میشد.
اما نمی خواهم شما را به گذشته ببرم و ابلهانه به نظر می رسد اگر بگویم پیشرفت کامپیوتر و همه گیر شدن آن مخرب بوده و ما را به عقب برده است. بحث من چیز دیگری است.
چرا PC برای دانش آموزان (خصوصا رشته ی کامپیوتر) مناسب نیست؟
در حال حاضر قیمت تمام شده یک PC چیزی در حدود پنج میلیون تومان است و اگر بخواهیم یک کارگاه کامپیوتر با ۲۰ دستگاه PC را مجهز کنیم به ۱۰۰ میلیون تومان پول نیاز داریم اما اگر به جای PC از برد Raspberry pi استفاده کنیم ششصد هزار تومان برای آخرین مدل آن و یک میلیون تومان (اگر بخواهیم ولخرجی کنیم) برای مانیتور HDMI باید هزینه کنیم با احتساب Memory و کیبرد و ماوس و کابل HDMI و احتمال بالا رفتن قیمت مانیتور در نهایت و با نهایت ولخرجی با ۲ میلیون تومان کار ما راه می افتد یعنی صرفه جویی بیش از ۵۰ درصد خواهیم داشت که با وضعیت اسفناک مدارس و بی پولی آموزش و پرورش یک پیشنهاد اغوا کننده به نظر می رسد.
اما شاید فکر کنید که آیا Raspberry Pi میتواند جای PC را بگیرد؟ با قاطعیت میگویم در حوزه ی آموزش و خصوصا برای دانش آموزان رشته ی کامپیوتر نه تنها جای PC را میگیرد بلکه بسیار بهتر از PC است.
با این برد به دانش آموزان چه چیزی یاد بدهیم؟
در اکثر کشورهای جهان زبان برنامه نویسی که دانش آموزان یاد میگیرند Python است و ما به راحتی میتوانیم با این برد به برنامه نویسی پایتون یا C بپردازیم. ما حتی میتوانیم برای درک بهتر برنامه نویسی سطح پایین سیستم عامل را کنار بزنیم و مستقیما با پایه های GPIO به دانش آموزان برنامه نویسی یاد بدهیم و در واقع با این پایه ها به انواع سنسورها و موتورها متصل شویم و با دنیای خارج ارتباط برقرار کنیم.
سیستم عامل ویندوز مانع ارتباط و تعامل دانش آموزان با سخت افزار می شود و دانش آموزان نمی فهمند که برنامه ای که مینویسند به چه چیزی تبدیل میشود و کجا اجرا می شود. ولی برنامه نویسی سطح پایین آموزش عمیق تر و درک بهتری به دانش آموزان میدهد.
صدها پروژه Fun که توسط دانش آموزان و علاقه مندان به این برد اجرا شده است میتواند در اینترنت ودر سایت رسمی این محصول مشاهده کنید پروژه هایی که از ساخت روبوت گرفته تا ایستگاههای هواشناسی و خانه هوشمند و …
تمامی این پروژه ها با درک دانش آموز از کنترل، نر م افزار، سخت افزار و الکترونیک همراه بوده است و آنها را تبدیل به Maker های واقعی میکند.
چرخ خوردن در ویندوز و منوهای تو در توی Office با چشمانی از حدقه درآمده یا ناخنک زدن به فیلم و بازی و عکس های انباشته شده در کامپیوترهای شخصی دانش آموزان را سالها عقب میبرد و چیز به درد بخوری هم یاد نخواهند گرفت. دیر یا زود باید Raspberry Pi و Arduino و بردهای مشابه وارد فضای آموزشی و مدارس ما بشوند تا کدنویسی و کار با کامپیوتر را عمیق تر و اصولی تر یاد بگیریم.